پراکنش و گسترش باریجه در کشور :

 مناطق رویش باریجه عموماً در ارتفاعات کوهستانی بالاتر از 1700 متر در مناطق کوهستانی استانهای خراسان، مازندران، گلستان، تهران، زنجان، مرکزی، اصفهان، سمنان و فارس پراکنش دارد. بهره برداری باریجه از دیرباز در مناطق مختلف ایران متداول بوده است.

اهمیت گیاه باریجه :

گیاه باریجه علاوه بر اهمیت آن در خصوص جلوگیری از فرسایش خاک با داشتن خواص درمانی و مصارف صنعتی دارای ارزش فراوانی است که از آن جمله می توان به اثر نیروبخش و ضد تشنج، تهیه نوعی چسب مخصوص چسباندن سنگهای قیمتی، صنایع عطر و ادکلن سازی اشاره نمود. همچنین از شاخ و برگ خشک شده آنها جهت تعلیف دام ها در زمستان استفاده می شود. دامداران و زنبور داران ساکن در مناطق باریجه خیز از این گیاه در جهت رفع بیماریهای انگلی، افزایش شیر دام و آغشته ساختن دیواره داخلی کندوها به منظور جلب زنبور عسل استفاده می کنند.

محصول باریجه :

  باریجه معمولاً به دو صورت است که عبارتند از :

1-  نوع اشکی، که در اثر نیش حشرات و یا ایجاد زخم بطور طبیعی از ساقه گیاه بصورت قطراتی تراوش نموده و در مجاورت هوا سخت می گردد که معمولاً رنگ سفید متمایل به زرد دارد و به مرور سخت و شکننده می شود و در اثر خرد شدن بصورت گرد در می آید.

2-  نوع توده ای و حجیم، که خمیری و بی شکل بوده و به رنگهای مختلف ( اغلب سبزقهوه ای ) دیده می شود و دارای ناخالصی هایی از جمله برگ گیاهان و خاک می باشد.

باریجه دارای طعم گس و تلخ و بوی قوی و عطر گزنده می باشد.

 

روش برداشت باریجه و اثرات سوء بهره برداری بی رویه :

 اثرات سوء بهره برداری های بی رویه از باریجه در ایران به دو صورت انجام می گیرد، یکی از ساقه و دیگری از ریشه می باشد و از بوته هایی که به سن بهره برداری رسیده اند برداشت مناسب تر است.

برای برداشت شیره گیاه در فصل بهره برداری (اواخر خرداد تا نیمه دوم تیرماه) ابتدا خاک پای بوته را در پائین ( یقه ) ساقه از دور گیاه خالی کرده ( بعمق 15 – 10 سانت ) و آن ناحیه را بخوبی تمیز می نمایند در آن صورت بلافاصله شیرابه از محل تیغ خورده به بیرون تراوش کرده و در اثر تماس با هوا به تدریج سفت می شود.  معمولاً یک روز بعد شـــیره قابل جمع آوری است و می توان این عمل را    ( تیغ زنی ) تکرار کرد. این نوع باریجه را « توده ای » می نامند.

در روش اشکی، در ساقه گیاه تیغ زده و شیره به بیرون تراوش می کند که به مرور زمان سفت شده و جمع آوری می گردد.

نکات لازم و ضروری بهره برداری باریجه :

1-      از کف بر کردن گیاه خودداری شود.

2-      در سالهای خشک که معمولاً ساقه گیاه ضعیف است از تیغ زدن خودداری نمود.

3-      بعد از بهره برداری بایستی به مدت 3 سال متوالی به گیاه استراحت داد.

4-      جهت توسعه ی سطح زیر پوشش باریجه می باید نسبت به کپه کاری  و یا بذر پاشی آن اقدام نمود.